Εκκληση στον κόσμο για τρόφιμα και όχι ρούχα

Του Δημητρη Pηγοπουλου | kathimerini.gr 19/02/2012 Γιώργος Αποστολόπουλος, πρόεδρος Ιδρύματος Αστέγων Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουμε την ανταπόκριση των Αθηναίων για βοήθεια. Η παλιά πόρτα στο νεοκλασικό της οδού Πειραιώς ανοίγει με δυσκολία. Οχι τόσο λόγω της φθοράς. Μπαίνοντας στην έδρα του Ιδρύματος Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων νομίζεις ότι έχει γίνει κάποιο λάθος. Μάλλον βρίσκεσαι στην αποθήκη. Εκατοντάδες σακούλες με κουβέρτες, παπλώματα, υπνόσακους και ρούχα στοιβάζονται σε «λόφους» καταλαμβάνοντας τους χώρους. Μόνο ένα μικρό πέρασμα επιτρέπει την επικοινωνία με τα υπόλοιπα δωμάτια και την εσωτερική σκάλα που οδηγεί στον όροφο. Εκεί με περιμένει ο Γιώργος Αποστολόπουλος, ένας νέος άνθρωπος που βρίσκεται στο τιμόνι του Ιδρύματος από τον περασμένο Ιούλιο. Αλλά ακόμα κι εδώ, στα γραφεία της διοίκησης, οι σακούλες, τα δέματα είναι παντού. Στη βιβλιοθήκη τα γάλατα τύπου εβαπορέ είναι περισσότερα από τα βιβλία... Αλλες εποχές η θέση του προέδρου του Ιδρύματος Αστέγων ήταν ένα μάλλον ασήμαντο πόστο - εάν φυσικά η σημασία μιας διοικητικής θέσης κρίνεται με βάση την αναγνωρισιμότητα και την προβολή της. Ηρθαν όμως έτσι τα πράγματα και μέσα σε λίγους μήνες το Ιδρυμα Αστέγων έγινε το επίκεντρο μιας τεράστιας ανθρωπιστικής επιχείρησης προκειμένου να ανακουφιστούν εκατοντάδες άστεγοι και νεόπτωχοι που διαρκώς αυξάνονται. Τα κύματα δριμύτατου ψύχους ενίσχυσαν και το κύμα αγωνίας για την τύχη αυτών των ανθρώπων. Οι Αθηναίοι ανταποκρίθηκαν θεαματικά στο κάλεσμα του ιδρύματος, αλλά και των άλλων φορέων που καταπιάνονται σε καθημερινή βάση με το πρόβλημα (Εκκλησία, ΜΚΟ, εθελοντές). Αν καλέσετε σήμερα το τηλεφωνικό κέντρο οι ευγενικοί υπάλληλοι του Ιδρύματος Αστέγων θα σας πουν ότι για λίγες ημέρες δεν θα δέχονται είδη ρουχισμού, κουβέρτες και υπνόσακους, καθώς παρατηρείται υπερεπάρκεια. «Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουμε την ανταπόκριση του κόσμου» λέει ο Γιώργος Αποστολόπουλος, «αλλά έχουμε πάντα ανάγκη σε τρόφιμα. Κάνουμε έκκληση στον κόσμο αντί για ρούχα να φέρνει τρόφιμα. Ζητάμε όσπρια, ζυμαρικά, γάλατα μακράς διαρκείας, χυμούς, παιδικές τροφές και χαρτικά». Δεν είναι όμως οι προσφορές σε είδος. Το 2010 οι χρηματικές δωρεές ξεπέρασαν τις 178.000 ευρώ, ενώ μέσα στο 2011 έφτασαν τις 182.000. Μόνο το τελευταίο εξάμηνο της περασμένης χρονιάς υπήρξε κατακόρυφη αύξηση, οι 153.000 ευρώ δόθηκαν από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο. Οσο για την αποτίμηση των δωρεών σε είδη μόνο τον Ιανουάριο έφτασαν τις 157.000 ευρώ. Ο Γιώργος Αποστολόπουλος κλήθηκε να αναλάβει την προεδρία του ιδρύματος ανάμεσα σε δύο «καταιγίδες». Τα κρούσματα διαφθοράς οδήγησαν τον προηγούμενο πρόεδρο σε παραίτηση, ενώ ερχόταν ο πρώτος πραγματικά δύσκολος χειμώνας της ελληνικής κρίσης. Οσοι Αθηναίοι είχαν καθημερινή ή περιστασιακή επαφή με το κέντρο της πόλης έβλεπαν με τα μάτια τους τη δραματική αύξηση αστέγων. Παντού. Στο «μάτι του κυκλώνα» Γέννημα θρέμμα των Εξαρχείων, απόφοιτος της Νομικής, με μεταπτυχιακό στο δημόσιο δίκαιο και ειδικό ενδιαφέρον για περιβαλλοντικά θέματα, ο Γιώργος Αποστολόπουλος εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος με το πολυσυλλεκτικό ψηφοδέλτιο του Γιώργου Καμίνη. Πηγαίνοντας στο ίδρυμα βρέθηκε στο «μάτι του κυκλώνα». Το ομολογεί: «Συνάντησα μια προβληματική κατάσταση, επικρατούσε διάλυση σε πολλούς τομείς». Τρεις διαγωνισμοί που είχαν προκηρυχθεί από την προηγούμενη διοίκηση έπρεπε να ακυρωθούν και να ξαναγίνουν, ενώ βρισκόταν στον αέρα η απογευματινή σίτιση για 750 άτομα (είχε λήξει η σύμβαση). Με τη βοήθεια της Εκκλησίας και την αφιλοκερδή συνδρομή ιδιωτικών εταιρειών (Βενέτης και Καραμολέγκος) τα προβλήματα ξεπεράστηκαν. Σήμερα τα δύο καθημερινά συσσίτια αναλαμβάνει το Δημοτικό Βρεφοκομείο, ενώ για το Σαββατοκύριακο «τρέχει» νέα σύμβαση με ιδιωτική εταιρεία catering. Το Ιδρυμα Αστέγων παρέχει 1.300 μερίδες φαγητού σε άπορους και άστεγους Ελληνες και αλλοδαπούς. Το φαγητό διανέμεται δύο φορές ημερησίως (12:00 - 14:00 και 18:00 - 20:00) από το Κέντρο Σίτισης του Ιδρύματος, στη συμβολή των οδών Σοφοκλέους 70 και Πειραιώς 35. «Αρχίσαμε να έχουμε πολλούς ανθρώπους που ενώ διαθέτουν στέγη δεν έχουν δυνατότητα να ψωνίσουν και μας ζητούν βοήθεια. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ακόμα και εκλεγμένοι σύμβουλοι εδώ στον δήμο, έχω μείνει έκπληκτος, αυτό που λέμε άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Επίσης αρκετοί πολύτεκνοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνθρωποι που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της καθημερινότητας». Οταν κάποιος λέει «πεινάω» δεν μπορείς να τον διώξεις Θεωρητικά υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να λάβει κανείς βοήθεια από το Ιδρυμα του δήμου. Στην πραγματική ζωή αυτό δεν ισχύει πάντα, εξηγεί ο κ. Αποστολόπουλος. «Γίνεται μια καταγραφή τουλάχιστον στη διάθεση τροφίμων. Ζητάμε κάποια στοιχεία, αλλά όταν έρθει ο άλλος και σου πει “πεινάω” δεν μπορείς να τον διώξεις ή να επιμείνεις σε μια συστηματική γραφειοκρατική διαδικασία. Είμαστε επομένως ανοικτοί και προσπαθούμε να βοηθήσουμε. Εχουμε δημιουργήσει άτυπα μια Τράπεζα Τροφίμων. Ταυτόχρονα έχουμε δημιουργήσει ένα Κοινωνικό Παντοπωλείο δίπλα στο Ιδρυμα, επί της οδού Σοφοκλέους, σε χώρο που ενοικιάζουμε, αποκλειστικά με τρόφιμα τα οποία μας προμηθεύουν δωρεάν τα σούπερ μάρκετ Carrefour. Το ίδιο κάνει η ίδια αλυσίδα και στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με τους τοπικούς δήμους. Θέλω να υπογραμμίσω την προσφορά γιατί δείχνει ότι η υγιής επιχειρηματικότητα και η παρουσία της σε σχετικές πρωτοβουλίες είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία ανάλογων προγραμμάτων. Στο Κοινωνικό Παντοπωλείο τα προϊόντα διατίθενται δωρεάν σε 200 οικογένειες ανά εξάμηνο. Υπάρχουν φυσικά ορισμένες προϋποθέσεις για να ενταχθεί μια οικογένεια στο πρόγραμμα. Εχουμε επίσης την Αθηναϊκή Αγορά στην πλατεία της Βαρβακείου όπου διατίθενται είδη ρουχισμού, κουβέρτες, παπούτσια και δίπλα είναι το Κοινωνικό Φαρμακείο, το οποίο παρέχει δωρεάν φάρμακα». Το ΚΥΑΔΑ (Κέντρο Υποδοχής Αστέγων Δήμου Αθηναίων) διαθέτει τρεις ξενώνες. Στους δύο από αυτούς παρέχεται βραχεία φιλοξενία (3-6 μήνες) σε 180 άτομα. Ο τρίτος ξενώνας, κληροδότημα της κ. Λένας Παντελίδου (1919-2007), εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 από τον τέως δήμαρχο Νικήτα Κακλαμάνη, αλλά δεν λειτούργησε ποτέ. «Κι εγώ θα ήθελα σήμερα να ήταν ανοικτός, αλλά δεν μπορείς να το κάνεις όταν δεν μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε την παροχή ζεστού νερού, για παράδειγμα». Πριν από λίγες εβδομάδες, ομάδα αγνώστων μαζί με αστέγους επιχείρησε να καταλάβει το κλειστό καφενείο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων στην οδό Ακαδημίας. Ο Γιώργος Αποστολόπουλος ακούγεται τώρα θυμωμένος. «Δεν μπορώ να καταλάβω, τη στιγμή που έχουμε ανοιχτούς τέσσερις χώρους για να φιλοξενήσουμε όσους το επιθυμούν, πολιτικές ομάδες να σέρνουν τρεις άστεγους σε χώρο χωρίς τις κατάλληλες υποδομές και να δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα. Εγώ δεν είπα ότι ήμαστε τέλειοι, αλλά κάνουμε μια υπερπροσπάθεια. Αλλά βοηθήστε μας, μη μας χτυπάτε χωρίς λόγο». Ερχονται από την Κηφισιά και τη Βούλα για να πάρουν ένα πιάτο φαΐ Τις ημέρες του μεγάλου ψύχους στις υποδομές φιλοξενίας αστέγων (προστέθηκε η αίθουσα Νίκος Γκάτσος στην Τεχνόπολη και μία Λέσχη Φιλίας στον Αγιο Παύλο) έσπευσαν περίπου 100 άστεγοι, ένας μικρός, σχετικά, αριθμός από τους ανθρώπους που κοιμούνται στον δρόμο. «Υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που βρίσκει στέγη στους ξενώνες της Εκκλησίας και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, αλλά είναι και ένας αρκετά σημαντικός αριθμός ανθρώπων που δεν θέλουν να έρθουν στους χώρους μας. Πολλοί δεν πλησιάζονται καν. Ορισμένοι έχουν αποκτήσει ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας της κατάστασής τους, άλλοι παρουσίαζαν ψυχολογικά προβλήματα πριν βρεθούν σε αυτήν την κατάσταση και αρνούνται τη βοήθεια του κράτους. Μισούν το κράτος και είναι λογικό. Γιατί μεγάλος αριθμός έφτασε στο σημείο να κοιμάται στον δρόμο εξαιτίας χειρισμών του κράτους που τώρα εμφανίζεται αρωγός. Κι αυτό δεν το καταλαβαίνουν. Επίσης κάποιοι ντρέπονται». Η μικρή σε χρόνο αλλά πυκνή σε γεγονότα εμπειρία του προέδρου του Ιδρύματος τον καθιστά κατάλληλο για να μας δώσει την ταυτότητα των αστέγων της Αθήνας. «Δεν είναι μία, αλλά τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων. Κατ’ αρχάς οι ηλικιωμένοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, χωρίς οικογένεια, ίσως με κάποιο σπίτι, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να συντηρήσουν τον εαυτό τους. Δεύτερη κατηγορία οι νεόπτωχοι-νεοάστεγοι που έχασαν τη δουλειά τους, πρώην επαγγελματίες, καλοντυμένοι, υπάλληλοι, επιχειρηματίες που τους βλέπεις με καλά ρούχα να έρχονται στα συσσίτια. Μια φορά είδα έναν κύριο με την καμπαρντίνα του και το λάπτοπ, τον πέρασα για δημοσιογράφο. Μου είπε, “όχι είμαι άστεγος, πρώην φωτογράφος”. Πολύτεκνοι και άνεργοι Επίσης έχουμε τους πολύτεκνους, άνεργοι πατεράδες με κομμένο ρεύμα και νερό και τους πρόσφυγες - λαθρομετανάστες, κυρίως Ιρανοί και Αφγανοί και κάποιοι Αφρικανοί. Για κάποιο λόγο άλλες εθνότητες δεν εμφανίζονται στα συσσίτια, για παράδειγμα δεν βλέπουμε ανθρώπους από το Πακιστάν ή το Μπανγκλαντές». Υπάρχει όμως και άλλη μια κατηγορία, μικρή σε αριθμό. Είναι οι άστεγοι από ιδεολογία. «Εχουν αυτή τη φιλοσοφία ζωής. Μπορεί ιδιώτες να έχουν έρθει και να τους έχουν προσφέρει στέγη, να πήγαν για λίγες ημέρες και μετά σηκώθηκαν και έφυγαν. Τους είπαν ότι δεν άντεχαν και ήθελαν να επιστρέψουν στον δρόμο». Τις ημέρες της κακοκαιρίας επιστρατεύεται ένα μικρό βαν που εντοπίζει αστέγους στους δρόμους, παρέχει κουβέρτες και φαγητό, ενώ την ίδια στιγμή τους ενημερώνει για διαθέσιμους χώρους φιλοξενίας εφόσον φυσικά οι ίδιοι το επιθυμούν. «Η κινητοποίηση ήταν χωρίς προηγούμενο. Παρ’ όλα αυτά στην Αθήνα δεν είσαι ποτέ σίγουρος. Εχει προηγηθεί προεργασία από την κοινωνική μας υπηρεσία που συγκεντρώνει αναφορές πολιτών για σημεία στα οποία έχουν εντοπίσει αστέγους. Αν τελικά συναινέσουν στη μεταφορά τους, στους χώρους τους μεταφέρουμε εμείς. Στην προηγούμενη κακοκαιρία γνωρίζαμε για την ύπαρξη ενός ηλικιωμένου σε κακή κατάσταση στο Ζάππειο, τον οποίο αν δεν τον ανακαλύπταμε μια νύχτα με πολύ κρύο δεν ξέρουμε τι εξέλιξη θα είχε. Φιλοξενήθηκε στο γυμναστήριο του Ρουφ και την άλλη μέρα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Οι δυσκολίες είναι μεγάλες σε μια πόλη σαν την Αθήνα. Το καλύτερο GPS να είχαμε και την πιο πλουσιοπάροχη χρηματοδότηση, δεν είμαι σίγουρος ότι θα ήμασταν και τότε σε θέση να εντοπίσουμε τους πάντες». Δεν υπάρχει καταγραφή Καταγραφή των αστέγων δεν έχει γίνει, τουλάχιστον επίσημη, και δεν μπορεί να γίνει, υποστηρίζει ο Γιώργος Αποστολόπουλος, για έναν βασικό λόγο. «Οταν το επιχειρήσαμε, διαπιστώσαμε ότι ένας σημαντικός αριθμός που ζητάει τη βοήθειά μας δεν επιθυμεί να καταγραφεί. Πολλοί από τους μετανάστες βρίσκονται παράνομα στη χώρα, δεν έχουν χαρτιά και το τελευταίο που θέλουν είναι να μας δώσουν τα στοιχεία τους. Επίσης, έχουμε πρώην φυλακισμένους, οι οποίοι επίσης δεν θέλουν πολλά πολλά με τις αρχές. Και υπάρχουν κι αυτοί που ντρέπονται». Ως προς την «ανθρωπογεωγραφία» των αστέγων και των ανθρώπων που εμφανίζονται στα συσσίτια το μεσημέρι (διατίθενται μερίδες για 450 άτομα) υπερτερούν οι Ελληνες, ενώ το βράδυ (750 με 800 σιτιζόμενοι) βλέπεις περισσότερους ξένους. Ενδιάμεσα, στις 3 μ.μ. στους χώρους του Ιδρύματος φιλοξενείται και το μεγάλο συσσίτιο της Αρχιεπισκοπής για 1.000 άτομα. «Είναι εντυπωσιακό πάντως ότι βλέπεις ανθρώπους από τη Βούλα και την Κηφισιά να κατεβαίνουν στο κέντρο για ένα πιάτο φαΐ». Πριν κλείσουμε την κουβέντα μας, ο Γιώργος Αποστολόπουλος θέλει να ευχαριστήσει τον δήμαρχο Γιώργο Καμίνη, τους στενούς του συνεργάτες για την πολύτιμη βοήθεια και τη συμπαράσταση. Πριν φύγω τον ρωτάω για την ανταπόκριση του μόνιμου προσωπικού. «Οι πιο πολλοί είναι καλοπροαίρετοι, αρκεί να βρεις το κουμπί τους. Μπορεί με ορισμένους να χρειάζεται λίγη περισσότερη προσπάθεια, αλλά γενικά πιστεύω πολύ στην ανθρώπινη επαφή». Η συνάντηση Στην έδρα του ιδρύματος, εκεί όπου προσφέρονται σε καθημερινή βάση 2.300 γεύματα, εάν συνυπολογίσει κανείς και το συσσίτιο από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Φάγαμε στα πλαστικά κεσεδάκια μας το γεύμα της ημέρας, που ήταν μια ωραιότατη μερίδα μακαρόνια με κόκκινη σάλτσα. Επίσης, μας προσφέρθηκαν αναψυκτικό, φρούτα και ένα κέικ. Ολα δωρεάν. Oι σταθμοί του 1971 Γεννήθηκε στην Αθήνα, στα Εξάρχεια. 1995 Εμπλέκεται στον φοιτητικό συνδικαλισμό μέσα από ανεξάρτητες παρατάξεις. Αποφοιτά από τη Νομική Σχολή Αθηνών. 1996 Μεταπτυχιακές σπουδές στο Δημόσιο Δίκαιο. 1997 Aπόπειρα να ασχοληθεί με τα συνδικαλιστικά του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Εγκαταλείπει «αηδιασμένος». 1998 Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό του Δημήτρη Μπέη. 2002 Yποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό του Χρήστου Παπουτσή. 2006 Eκλέγεται διαμερισματικός σύμβουλος στο πρώτο διαμέρισμα με τον συνδυασμό του Κώστα Σκανδαλίδη. 2010 Εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος με τον συνδυασμό του Γιώργου Καμίνη. 2011 Διορίζεται πρόεδρος του Ιδρύματος Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων. Πηγή άρθρου: www.kathimerini.gr