«Βάλτε φρένο στη σπατάλη τροφίμων», Τα Νέα

Μόλις δύσει ο ήλιος, φορώντας το φωσφοριζέ γιλέκο του και κρατώντας μια σακούλα, αρχίζει και ψάχνει στα σκουπίδια της γειτονιάς. Δεν αναζητά σίδερα ή παλιές συσκευές. Ο καθωσπρέπει κύριος κοιτάζει δεξιά και αριστερά, με την αγωνία μήπως κάποιος έχει καρφώσει το βλέμμα πάνω του, την ώρα που έχει μπει  σχεδόν ολόκληρος στον κάδο σκουπιδιών για να βρει φαγητό. Στην Ελλάδα της κρίσης όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε κατάσταση ακραίας φτώχειας, με τον αριθμό εκείνων που ψάχνουν φαγητό στα σκουπίδια να αυξάνεται συνεχώς και με τις κοινωνικές δομές να αδυνατούν να εξυπηρετήσουν όλους εκείνους που πλέον ζητούν βοήθεια. Την ίδια στιγμή όμως, τόνοι φαγητού καταλήγουν στους κάδους απορριμμάτων, κυρίως εξαιτίας του κακού οικογενειακού και επαγγελματικού προγραμματισμού. Αλλωστε, το 40% της σπατάλης παγκοσμίως γίνεται από τα ίδια τα νοικοκυριά, δηλαδή τον καθένα από εμάς. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η οργάνωση WWF Ελλάς, 1,3 δισ. τόνοι τροφής καταλήγουν παγκοσμίως στα σκουπίδια, τη στιγμή που περισσότεροι από 860 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από ασιτία σε ολόκληρο τον πλανήτη. Περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι φαγητού σπαταλώνται κάθε χρόνο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με το κόστος της σπατάλης αυτής να υπολογίζεται σε 143 δισεκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα, ένας Ευρωπαίος πετά κάθε χρόνο σχεδόν 180 κιλά τροφής, σκορπώντας ουσιαστικά στα σκουπίδια 590 ευρώ. Μελέτη της ΕΕ, μάλιστα, επισημαίνει πως αν δεν ληφθούν σύντομα τα απαραίτητα μέτρα, η σπατάλη τροφίμων στην ΕΕ, εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και του διαθέσιμου εισοδήματος, θα αυξηθεί το 2020 σε 120 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων. Αν και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μελέτες που να αποτυπώνουν σε ακριβή μεγέθη την έκταση του φαινομένου, εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μία όχι και τόσο αμελητέα σπατάλη: περίπου 100 κιλά φαγητό υπολογίζεται ότι σπαταλά ο μέσος Ελληνας τον χρόνο, εκ των οποίων τα 30 θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Παλαιότερη έρευνα της Public Issue, πάντως, έδειχνε πως ένα στα 10 νοικοκυριά πετά τρόφιμα 2 με 3 φορές την εβδομάδα ακόμη και καθημερινά, ενώ σχεδόν 3 στους 10 έλληνες καταναλωτές σπαταλούν φαγητό τουλάχιστον 1 - 2 φορές τον μήνα. Τη μάχη κατά της σπατάλης τροφίμων και υπέρ της δωρεάς περισσευούμενων μερίδων φαγητού έχει αναλάβει στην Ελλάδα εδώ και πέντε χρόνια η ΜΚΟ Μπορούμε. «Πριν από δύο χρόνια διάβασα τη μελέτη μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης στην Ελλάδα πως με το σκεπτικό ότι παρατηρούν μια γενικότερη μείωση απορριμμάτων κατά περίπου 30%, έκριναν ότι αντίστοιχη είναι και η μείωση των οργανικών απορριμμάτων που αποτελούν σταθερό και μεγάλο κομμάτι των απορριμμάτων. Ο λόγος φυσικά ήταν η γενικότερη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος - κατανάλωσης των Ελλήνων που νομοτελειακά οδήγησε και στη μείωση των απορριμμάτων. Αυτό που έλειπε - και λείπει ακόμα σε μεγάλο βαθμό παρά τις προσπάθειές μας - είναι μια γενική αλλαγή στάσης απέναντι στο θέμα της σπατάλης» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, εκ των ιδρυτών της οργάνωσης.   Το 2011, όταν και άρχισε τη δράση της η ΜΚΟ Μπορούμε κατάφερε να «σώσει» 12 τυρόπιτες από ένα αναψυκτήριο στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων. Τρία χρόνια αργότερα δικτύωσε 1,4 εκατομμύρια μερίδες φαγητού σε δομές και φορείς που είχαν ανάγκη, οι οποίες 12 μήνες μετά έγιναν 3,7 εκατομμύρια. «Ελειπε ο μηχανισμός που θα κάνει τη δωρεά πολύ εύκολη, για παράδειγμα για έναν φούρνο. Αυτό είναι που έχουμε αλλάξει ριζικά και γι' αυτό έχει τέτοια αύξηση κάθε χρόνο η προσφορά μέσω της ΜΚΟ Μπορούμε», προσθέτει ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης. Κι επειδή η σπατάλη τροφίμων δεν εντοπίζεται μόνο στα νοικοκυριά, αρκεί να υπολογίσει κανείς - μιας και έχουμε μπει για τα καλά στο καλοκαίρι -  πως  40% - 50% των ψαριών που αλιεύονται στην Ευρώπη πετιούνται κυρίως επειδή έχουν ακατάλληλο μέγεθος. Οπως εξηγούν οι ειδικοί, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα λαχανικά και τα φρούτα. Είναι χαρακτηριστικό πως έως και το 40% των φρούτων και των λαχανικών στη Βρετανία απορρίπτεται και πετιέται πολύ πριν φτάσει στα ράφια των σουπερμάρκετ, κι αυτό γιατί τις περισσότερες φορές δεν πληροί τις προϋποθέσεις καλής εμφάνισης που θέτουν τα καταστήματα.Το παράδειγμα της ΙταλίαςΜόλις πριν από λίγες ημέρες η ιταλική Γερουσία ψήφισε μέτρα που έχουν στόχο τη μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά ένα εκατομμύριο τόνους. Σήμερα, στη γειτονική χώρα τα υπολείμματα τροφίμων που καταλήγουν στις χωματερές φτάνουν τα πέντε εκατομμύρια τόνους.Σύμφωνα με τα ψηφισθέντα μέτρα, οι επιχειρήσεις που θα χαρίζουν τρόφιμα δεν θα αντιμετωπίζουν κυρώσεις, ενώ θα πληρώνουν λιγότερο φόρο όσο περισσότερα τρόφιμα δίνουν. Ακόμη και οι αγρότες θα μπορούν να δωρίζουν σε φιλανθρωπικές οργανώσεις τα προϊόντα που δεν κατάφεραν να πουλήσουν. Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία της «οικογενειακής σακούλας». Οι πελάτες θα φεύγουν από τα εστιατόρια που επισκέφθηκαν με αυτή τη «σακούλα» γεμάτη με όσα έμειναν στο τραπέζι τους. Ποιες είναι οι εύκολες λύσεις για να μπει φρένο  Πρόβλημα από τα πρώτα στάδια της διατροφικής αλυσίδας Ενα νεαρό κορίτσι κοιτάζει προβληματισμένο την κάμερα την ώρα που στέκεται μπροστά από το υπερχειλισμένο με φρούτα και λαχανικά ψυγείο του. Ενα ζευγάρι κάθεται στο γεμάτο φαγητά τραπέζι που έχει στρωθεί μόνο για δύο: Με εικόνες σαν τις παραπάνω η Ευρωπαϊκή Ενωση προσπαθεί να δείξει το μέγεθος του προβλήματος.  Η σπατάλη φαγητού παρατηρείται σε όλη την τροφική αλυσίδα: από το χωράφι, την επεξεργασία και τη συσκευασία μέχρι τα σουπερμάρκετ, τα εστιατόρια και το σπίτι. Οι βασικές αιτίες του προβλήματος κυρίως σε ό,τι αφορά τον καταναλωτή εστιάζονται κυρίως στην έλλειψη προγραμματισμού τόσο κατά την αγορά των προϊόντων όσο και κατά την παραγωγή ενός γεύματος. Ακόμη και οι προσφορές «ένα συν ένα δώρο» που μπορεί να βρει κανείς στα ράφια οδηγούν τελικά σε σπατάλη. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι καταναλωτές οι οποίοι γεμίζουν τα καρότσια στα σουπερμάρκετ με προϊόντα τα οποία δεν προλαβαίνουν να καταναλώσουν μέχρι την ημερομηνία λήξης. Και έτσι – γαλακτοκομικά κυρίως προϊόντα– καταλήγουν στα σκουπίδια.  Αλλά και στο χωράφι μπορεί να ξεκινήσει η σπατάλη: Η όχι και τόσο ελκυστική εμφάνιση κάποιων αγροτικών προϊόντων τα οδηγεί όχι στους πάγκους των λαϊκών αγορών και στα ράφια των καταστημάτων, αλλά στις χωματερές. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τις ελαττωματικές συσκευασίες τροφίμων.  Τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου, όπως εξηγούν οι ειδικοί, υπάρχουν και ποικίλλουν από περίπτωση σε περίπτωση και από χώρα σε χώρα. «Σε κάθε στάδιο της διατροφικής αλυσίδας υπάρχουν δεκάδες λύσεις που, αν εφαρμοστούν, θα συμβάλουν στη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Για παράδειγμα, 30% της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής δεν φεύγει καν από το χωράφι. Προχωρώντας έναν κρίκο πιο πέρα στην αλυσίδα, συναντάμε στην Ελλάδα τις λαϊκές αγορές και τα σουπερμάρκετ. Η ΜΚΟ Μπορούμε έχει ξεκινήσει αρκετά προγράμματα, μεταξύ αυτών για τη σπατάλη στο χωράφι αλλά και στη λαϊκή, με το δεύτερο να κινητοποιεί εθελοντές οι οποίοι με μόνο μία - δύο ώρες την εβδομάδα μπορούν να σώσουν και να προσφέρουν τόνους φρεσκότατων λαχανικών και φρούτων» σημειώνει ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, επισημαίνοντας πως η εκπαίδευση των παιδιών πάνω στο θέμα είναι ζωτικής σημασίας, γι’ αυτό και μέσω του προγράμματος «Μπορούμε στο Σχολείο» έχουν εκπαιδευτεί πάνω από 3.500 παιδιά σε τρία χρόνια. Οι κρεμάστρες της αγάπης κατά της σπατάλης Τους τελευταίους μήνες σε διάφορες γωνιές των ελληνικών πόλεων, με αφετηρία τη Λάρισα, έχουν «φυτρώσει» οι κρεμάστρες της αγάπης. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία με στόχο να έχουν αξιοπρεπή πρόσβαση σε καθαρό φαγητό, χωρίς να ψάχνουν στα σκουπίδια, όσοι βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα οι τοίχοι της καλοσύνης με τις αντίστοιχες κρεμάστρες έχουν φτάσει από τη Λάρισα μέχρι την Αθήνα και από τη Θεσσαλονίκη μέχρι το Ηράκλειο Κρήτης. Πηγή: Τα Νέα, Εύη Σάλτου, 06.08.2016