«Μεταμορφώνοντας» το περισσευούμενο φαγητό σε περίσσευμα ανθρωπιάς | του Κώστα Σιαμέλη στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Περισσότερες από 1.000 μερίδες φαγητού εξαιρετικής ποιότητας «σώζει» καθημερινά από τους κάδους των σκουπιδιών και στη συνέχεια τις διανέμει όπου υπάρχει ανάγκη η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Μπορούμε». Οι εθελοντές καταπολεμούν τη σπατάλη των περισσευούμενων τροφίμων προωθώντας τα για κοινωφελείς σκοπούς σε κάθε γωνιά της χώρας. Το «Μπορούμε» λειτουργεί εδώ και περίπου δυόμισι χρόνια ως κόμβος επικοινωνίας των δωρητών τροφίμων και των φορέων-αποδεκτών, δημιουργώντας «γέφυρες» μεταξύ του εκάστοτε δωρητή και του πιο κατάλληλου αποδέκτη. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός νέου κινήματος που θα φέρει στην επιφάνεια την κοινωνική ευαισθησία των πολιτών και των επιχειρήσεων, μέσω της δημιουργίας ενός καινοτόμου μοντέλου αξιοποίησης τροφίμων, τα οποία αντί να καταλήγουν στα σκουπίδια θα προσφέρονται στους ολοένα και περισσότερους ανθρώπους που λόγω της οικονομικής κρίσης αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες σίτισής τους. «Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δίνουν οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων με τους οποίους συνεργαζόμαστε, μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια έχει επταπλασιαστεί ο αριθμός των ατόμων που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μόνοι τους τις καθημερινές τους διατροφικές ανάγκες. Αυτό ισχύει ακόμη και για τους πιο ‘πλούσιους’ δήμους της χώρας», λέει στη «ΜτΚ» ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, ένας εκ των συνιδρυτών της οργάνωσης. Ο ίδιος προσθέτει ότι «οι άνθρωποι που δικαιούνται δωρεάν γεύματα στα συσσίτια δεν θα πρέπει να έχουν καθαρό ετήσιο ατομικό εισόδημα που να ξεπερνά τα 5.000 ευρώ. Οι περισσότεροι, δυστυχώς, που λαμβάνουν επισιτιστική βοήθεια -κι αυτό ισχύει και για τη Θεσσαλονίκη- δηλώνουν μηδενικό εισόδημα. Υπάρχουν συσσίτια που διοργανώνουν εκκλησίες στα οποία γευματίζουν μόνο οι άποροι ενορίτες, αφού το προς διάθεση φαγητό δεν επαρκεί για περισσότερους πολίτες». Το «Μπορούμε» συντονίζει την προσφορά φαγητού και τροφίμων από εταιρείες εστίασης, ξενοδοχεία, ζαχαροπλαστεία, μανάβικα, φούρνους κλπ. σε ένα δίκτυο 450 ιδρυμάτων (ορφανοτροφείων, κοινωνικές υπηρεσίες δήμων, στέγες ανηλίκων, οικοτροφείων κλπ.) και συσσιτίων σε όλη την Ελλάδα. Σε εβδομαδιαία βάση, πλήθος προσφορών περισσευούμενων τροφίμων εισέρχονται στο σύστημα (www.boroume.gr), τις οποίες επεξεργάζονται άμεσα οι εθελοντές της οργάνωσης, με αποτέλεσμα όλες οι προσφορές να αξιοποιούνται υπέρ κοινωφελών σκοπών εντός λίγων μόλις ωρών. Παράλληλα, αναρτώνται σε τακτική βάση και οι ανάγκες πιθανών αποδεκτών από όλη την Ελλάδα με όλα τα στοιχεία επικοινωνίας, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να βοηθήσει να το κάνει άμεσα. Οι εθελοντές επικοινωνούν καθημερινά και καταγράφουν τις ανάγκες ιδρυμάτων, κοινωνικών υπηρεσιών δήμων, συσσιτίων και ιδιωτών. Ταυτόχρονα, ενημερώνονται για προσφορές φαγητού - τροφίμων από εταιρείες, εστιατόρια, ξενοδοχεία, αρτοποιεία, οπωροπωλεία κλπ. από όλη την Ελλάδα. Το «Μπορούμε» δικτυώνει την ανάγκη με την προσφορά με κριτήριο τη γεωγραφική εγγύτητα των δύο πλευρών, όχι μόνο για πρακτικούς λόγους αλλά και για την ενδυνάμωση της αλληλεγγύης σε τοπικό επίπεδο. Επίσης, η ΜΚΟ συντονίζει την παραλαβή της προσφοράς κατευθείαν από τον φορέα που έχει ανάγκη, ώστε οι δωρητές να μην επιβαρύνονται με κόστη μεταφοράς ή απασχόλησης προσωπικού και να μη χάνεται πολύτιμος χρόνος, κρίσιμο στοιχείο όταν πρόκειται για τρόφιμα ημέρας που πρέπει να καταναλωθούν άμεσα. ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΣΠΑΤΑΛΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΝ ΜΕΣΩ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του WWF Ελλάς για τη σπατάλη τροφίμων στην Ελλάδα, το 37% των Ελλήνων σπαταλάει φαγητό τουλάχιστον 1-2 φορές τον μήνα, ενώ οι νέοι 18-34 ετών πετούν τη μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού. Σε επίπεδο υλικών, τα τρόφιμα που πιο συχνά καταλήγουν στον κάδο είναι μαγειρεμένα φαγητά που περίσσεψαν, όπως επίσης φρούτα και λαχανικά. Ακολουθούν τα γαλακτοκομικά, το ψωμί, τα ζυμαρικά και τρόφιμα που έληξαν ή χάλασαν. Το 20% των Ελλήνων πηγαίνει για ψώνια χωρίς να έχει σημειώσει από πριν αυτά που χρειάζεται, ενώ το 17% δεν καταναλώνει τις επόμενες μέρες το φαγητό που περίσσεψε. Η σπατάλη τροφίμων ως παγκόσμιο φαινόμενο διαχωρίζεται στους παρακάτω τομείς: πρωτογενής τομέας, τομέας μεταποίησης, τομέας χονδρεμπορίου, τομέας εστίασης και νοικοκυριά. Το ποσοστό συμμετοχής κάθε τομέα στο σύνολο της σπατάλης διαφέρει ανάλογα με το οικονομικό επίπεδο ανάπτυξης της κάθε χώρας. Στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες η σπατάλη εστιάζεται κυρίως στην αγροτική παραγωγή και τη μεταποίηση, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των παραγόμενων τροφίμων να «χάνονται στον δρόμο». Για παράδειγμα, έχει υπολογιστεί ότι η Ινδία χάνει κάθε χρόνο περίπου 21 εκατ. τόνους σιτηρών -όσο δηλαδή η συνολική παραγωγή της Αυστραλίας- εξαιτίας της έλλειψης κατάλληλων υποδομών, τη στιγμή που η ίδια χώρα έχει τους περισσότερους ανθρώπους στον κόσμο κάτω από το όριο της φτώχειας. Αντίθετα, στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα, η σπατάλη τροφίμων εστιάζεται στους τελευταίους κρίκους της αλυσίδας, με το μεγαλύτερο ποσοστό (42%) να αντιστοιχεί στα νοικοκυριά. Σε αντίθεση με άλλες αναπτυγμένες χώρες, στην Ελλάδα -εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών- το φαινόμενο προσεγγίζεται συνήθως από την ανθρωπιστική σκοπιά του προβλήματος, δηλαδή της αντίφασης ανάμεσα στη σπατάλη τροφίμων και στη διατροφική ανασφάλεια στην οποία βρίσκονται πολλοί συνάνθρωποί μας. Σταθερή στήριξη στους έχοντες ανάγκη στη συμπρωτεύουσα Τα ιδρύματα, συσσίτια και κοινωνικές υπηρεσίες δήμων του νομού Θεσσαλονίκης στα οποία έχει συνεισφέρει η ομάδα «Μπορούμε» είναι τα εξής: - Ιδρύματα: Αλεξάνδρειο Οικοτροφείο Ηλικιωμένων, ΑΡΓΩ - Πρόγραμμα Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, Άρσις, Άσυλο του Παιδιού, Γηροκομείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών «Διαμαντίδειος Στέγη», Εθνικό Ίδρυμα Κωφών Θεσσαλονίκης, Ελληνικό Παιδικό Χωριό Φιλύρου, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Κέντρο Ειδικής Αγωγής, ΚΕΘΕΑ - Προμηθέας, Κέντρο Κοινωνικής Στήριξης&Δημιουργικής Απασχόλησης «Ο Σωτήρ», Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας, Ορφανοτροφείο Θηλέων «Η Μέλισσα», Παιδικό Χωριό SOS, Παπάφειο και Πηνελόπειο Ίδρυμα. - Συσσίτια ιερών ναών: Αγίου Αθανασίου (Ευόσμος), Αγίου Ελευθερίου (Σταυρούπολη), Αγίου Νικολάου (Ξηροκρήνη), Αγίου Χαραλάμπους (Θεσσαλονίκη), Αγίων Πάντων (Ξηροκρήνη), Αμιάντου Συλλήψεως (Θεσσαλονίκη), Οσίας Ξένης (Θεσσαλονίκη), Υψώσεως Τιμίου Σταυρού (Θεσσαλονίκη) και Αγίου Δημητρίου (Θεσσαλονίκη). - Κοινωνικές υπηρεσίες δήμων: Θεσσαλονίκης, Παύλου Μελά και Χαλκηδόνος. Τέλος, μέλη του «Μπορούμε» έχουν συνεργαστεί με την ιερά μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Ο δεκάλογος εξοικονόμησης φαγητού 1) Ψωνίστε έξυπνα: Προγραμματίστε τα γεύματά σας από πριν, χρησιμοποιήστε λίστες για τα ψώνια και αποφεύγετε να αγοράζετε προϊόντα από παρόρμηση. Μην υποκύπτετε σε προωθητικές ενέργειες μάρκετινγκ που σας οδηγούν στο να αγοράσετε περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειάζεστε, ιδιαίτερα για τα ευπαθή είδη. 2) Αγοράστε «περίεργα φρούτα»: Πολλά φρούτα και λαχανικά πετιούνται επειδή δεν έχουν το «σωστό» μέγεθος, σχήμα ή χρώμα. Αγοράζοντας αυτά τα απολύτως καλά «περίεργα φρούτα» στη λαϊκή ή κάπου αλλού επιβεβαιώνετε ότι αυτά τα τρόφιμα, που αλλιώς καταλήγουν στα σκουπίδια, θα καταναλωθούν. 3) Μάθετε πότε στα αλήθεια «χαλάει» το φαγητό: Οι περισσότερες ημερομηνίες λήξης είναι ενδεικτικές προτάσεις που δίνει ο κατασκευαστής για μέγιστη διασφάλιση ποιότητας. Ωστόσο τα περισσότερα τρόφιμα είναι ασφαλή ακόμα και μερικές μέρες μετά την ημερομηνία λήξης τους. 4) Προσέξτε το ψυγείο σας: Μαγειρέψτε με περισσότερη φαντασία, με στόχο να «παντρέψετε» όλα τα φαγώσιμα είδη και κανένα να μην πάει χαμένο. 5) Χρησιμοποιήστε την κατάψυξή σας: Τα κατεψυγμένα φαγητά παραμένουν ασφαλή για απεριόριστο χρόνο. Βάλτε φρέσκα προϊόντα και περισσευούμενο φαγητό στην κατάψυξη, στην περίπτωση που δεν προλαβαίνετε να τα καταναλώσετε προτού χαλάσουν. 6) Ζητήστε μικρότερες μερίδες: Πολλές φορές, αν το ζητήσετε, τα εστιατόρια θα σας δώσουν μισές μερίδες σε χαμηλότερη τιμή. 7) Πάρτε μαζί σας το περισσευούμενο φαγητό σας: Ζητήστε από το εστιατόριο να βάλουν σε συσκευασία ό,τι δεν φάγατε, για να το καταναλώσετε αργότερα. Δυστυχώς, σε αντίθεση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ελάχιστοι Έλληνες παίρνουν μαζί τους το περισσευούμενο φαγητό από τα εστιατόρια. 8 ) Λίπασμα: Χρησιμοποιώντας τα υπολείμματα τροφών για λίπασμα μπορείτε να μειώσετε τις κλιματικές επιπτώσεις τους και να ανακυκλώσετε τα θρεπτικά συστατικά τους. Το φαγητό στις βιομηχανικές χώρες αποτελεί το 10%-15% του συνόλου των απόβλητων και προκαλεί ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό σε εκπομπές μεθανίου από χωματερές. 9) Μεταδώστε την «έξυπνη» κατανάλωση τροφίμων: Εντάσσοντας τις παραπάνω συμβουλές στην καθημερινή καταναλωτική συμπεριφορά σας, γίνεστε αυτόματα πρότυπο και πρεσβευτής τέτοιας συμπεριφοράς και για τους συνανθρώπους σας, ειδικά για τα παιδιά σας, τα οποία μεγαλώνοντας με τέτοια πρότυπα κατά πάσα πιθανότητα θα ενστερνιστούν για πάντα την «έξυπνη» κατανάλωση τροφίμων. 10) Δωρίστε: Τρόφιμα που δεν τα έχετε αγγίξει, και ειδικά αυτά που δεν αλλοιώνονται, μπορείτε να τα δωρίσετε σε ιδρύματα, συσσίτια και κοινωνικές υπηρεσίες της περιοχής σας. του Κώστα Σιαμέλη στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 20.01.2014