Η Ξένια Παπασταύρου στο NEWS 247:"Τι νόημα έχουν οι δομές, αν δεν έχουν πρόσβαση οι πολίτες;"

Συνέντευξη στο NEWS 247 | 26.09.2013 Η Ξένια Παπασταύρου, εμπνεύστρια του"Μπορούμε"μίλησε στον Βασίλη Σπηλιωτόπουλο, για την Ενότητα"Ερωταπαντήσεις"του NEWS 247, για τη δράση, την ανάγκη ανακούφισης των πολιτών που αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες τους, τη συμβολή του κράτους και των εθελοντών, αλλά και τις ανάγκες του δικτύου. Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη: Είστε η έμπνευση και η κύρια δύναμη δημιουργίας του «Μπορούμε», μιας κοινωνικής δραστηριοποίησης, που έχει προσφέρει ανακούφιση σε μεγάλο αριθμό συνανθρώπων μας, που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα απολύτως απαραίτητα.  Ποιο το έναυσμα, που σας ώθησε να δημιουργήσετε μια δράση σαν το «Μπορούμε»; Ποιοί οι άμεσοι, ποιοί οι μακροπρόθεσμοι στόχοι σας; Έμπνευση; Δεν θεωρώ ότι είμαι η έμπνευση, έμπνευση θα έλεγα, ότι ήταν η αλόγιστη σπατάλη φαγητού και οι αυξανόμενες ανάγκες για φαγητό, που έβλεπα γύρω μου. Έμπνευση επίσης ήταν πολλές οργανώσεις, που σώζουν φαγητό, τις οποίες είχα πρωτοδεί στο Λονδίνο, όταν σπούδαζα και μου είχαν κάνει εντύπωση, όπως και καθοριστικά ήταν τα βιώματά μου ως εθελόντρια στην Ελληνική Τράπεζα Τροφίμων (Ίδρυμα για την Καταπολέμηση της Πείνας), όπου πρωτοπήγα το 2005. Πώς είναι δυνατόν να πετάμε φαγητό; Η γιαγιά μου ούτε τους φακέλους από τα γράμματα που τις έστελναν δεν πέταγε. Έβγαζε προσεκτικά τα γραμματόσημα και τα έδινε για καλό σκοπό.  Πριν ξεκινήσω το ΜΠΟΡΟΥΜΕ, αισθανόμουν ότι με «έπνιγε» η επιθυμία για προσφορά. Είχα τη δουλειά μου, την προσωπική μου ζωή και τα ενδιαφέροντά μου, αλλά ένιωθα ότι δεν έδινα αρκετά. Σκεφτόμουν συνέχεια, τι μπορώ ως άτομο να κάνω, το οποίο θα είναι πραγματικά χρήσιμο; Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να βοηθήσει πολύ χωρίς να έχει τα μέσα; Και έτσι ξεκίνησα πολύ απλά, λέγοντας ότι χτίζουμε ένα δίκτυο, όπου εκείνοι, που έχουν ανάγκη, μπορούν να το εκφράσουν και το ίδιο και οι εταιρείες που έχουν τρόφιμα και δεν ξέρουν που να τα δώσουν. Ο πρώτος στόχος και αυτός ο πρωταρχικός μας και σήμερα είναι: καμία μερίδα φαγητού να μην πηγαίνει χαμένη και όλοι οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σε φαγητό! Θεσμοί, όπως η εκκλησία – Ορθόδοξη ή άλλων δογμάτων, συμβάλλουν και συνεπικουρούν στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης γενικά και ειδικότερα τη δική σας δράση; Σαφώς ναι! Είμαστε σε καθημερινή επικοινωνία  με συσσίτια ναών και με εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες προσφέρουν φαγητό και τρόφιμα.  Το «ΜΠΟΡΟΥΜΕ» συνεργάζεται με πάνω από 700 ιδρύματα, συσσίτια εκκλησιών και δήμων, κοινωνικές υπηρεσίες σε όλη την Ελλάδα που υποστηρίζουν ανθρώπους, που έχουν ανάγκη. Μοναδικά μας κριτήρια για να δικτυώσουμε μία προσφορά φαγητού είναι οι ανάγκες σε «πραγματικό χρόνο», αλλά και η γεωγραφική εγγύτητα. Η οργάνωσή σας έχει δεχθεί βοήθεια από το εξωτερικό, είτε από θεσμικά όργανα, είτε από απλούς πολίτες;  Ναι, και αισθανόμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό. Οι ιδιώτες προσφέρουν μία δωρεά στο «ΜΠΟΡΟΥΜΕ» και ουσιαστικά συμμετέχουν στην καθημερινή μας προσπάθεια. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα. Ο Chris στην Αγγλία έκανε ελεύθερη πτώση από αεροπλάνο για να μαζέψει χρήματα για το «ΜΠΟΡΟΥΜΕ». Η Κύνθια στον Καναδά -και εκείνη ελληνικής καταγωγής- κάθε μήνα μας στέλνει τις οικονομίες της. Νέοι Βερολινέζοι διοργάνωσαν αγώνα δρόμου και απέδωσαν το αντίτιμο της συμμετοχής στο «ΜΠΟΡΟΥΜΕ». H Eva και ο Κοni από την Ελβετία μας πληρώνουν το ενοίκιό μας εδώ και 1,5 χρόνο. Σκεφθείτε ότι έχουμε λάβει ακόμα και δωρεά ενός ευρώ! Δεν έχει σημασία το ύψος του ποσού, αλλά το βάθος της σκέψης! Επίσης έχουμε δεχθεί τη στήριξη του Greek American Foundation και συνεργαζόμαστε με οργανώσεις του εξωτερικού όπως: Mundo en Armonia (Ισπανία-Ελλάδα), Hellenic Relief Fund (ΗΠΑ), Ελληνική Δημοκρατική Πρωτοβουλία (Αυστραλία), Lifeline (Σερβία-Ελλάδα), Aktion Hilfskonvoy (Γερμανία), Hellenic Hope (Μ. Βρετανία). Θα ήθελα να περιγράψετε δυο εμπειρίες, που σας έκαναν εντύπωση π.χ. από την έκκληση βοηθείας κάποιου συνανθρώπου μας, αλλά και από τη θέληση για προσφορά κάποιου άλλου. Κάθε ανάγκη εντυπωσιάζει, όπως και κάθε προσφορά, μικρή ή μεγάλη, και καθημερινά δεχόμαστε πολλές! Μιλάμε καθημερινά με οικογένειες, που δεν έχουν αρκετά τρόφιμα για να μαγειρέψουν και περιμένουν πότε θα έρθει η σειρά τους για να λάβουν βοήθεια από το κοινωνικό παντοπωλείο της γειτονιάς τους – σε ποιον να «πρωτο-δώσουν» ∙ έχουν λίστες αναμονής με αιτήματα απόρων πολιτών.  Δεν θα έλεγα ότι κάτι μου κάνει «εντύπωση», αλλά ότι όταν βρίσκομαι στα συσσίτια, στα κοινωνικά παντοπωλεία, στα ιδρύματα διαπιστώνω, συνειδητοποιώ τη σοβαρότητα κάθε περίπτωσης. Είναι σαν να βλέπεις κάτι για πρώτη φορά ενώ το βλέπεις κάθε μέρα! Θυμάμαι μία μέρα που ήμουν στο Κοινωνικό Παντοπωλείο στου Ζωγράφου και μου είπαν ότι ένας ηλικιωμένος κύριος βασίζεται στο πρόγραμμα «Βοήθειας στο Σπίτι», αφού δεν μπορεί «ούτε τα παπούτσια του να δέσει». Επίσης, είναι συγκλονιστικές οι μικρές ποσότητες φαγητού που προσφέρονται, όπως μία μαμά που δεν θέλει να πετάξει το φαγητό, που περίσσεψε από το παιδικό πάρτυ του παιδιού της, η κυρία Γιάννα από τον Ταύρο που μας παίρνει τηλέφωνο για να προσφέρει 5 μερίδες σπιτικό φαγητό κάθε τόσο, αλλά και οι επιχειρήσεις που τηλεφωνούν και εξαιτίας μίας αστοχίας στην παραγωγή μπορεί να βρεθούν με 18.000 γεύματα στα χέρια τους, που πρέπει να δοθούν άμεσα καθώς λήγουν! Ποιες είναι οι άμεσες ανάγκες της οργάνωσης σας και πως μπορεί κάποιος να συμβάλλει στη δράση σας; Κάθε  βοήθεια είναι πολύτιμη και ευπρόσδεκτη. Αισθανόμαστε περήφανοι, γιατί με το λιγότερο δυνατό λειτουργικό κόστος, χωρίς να έχουμε οδηγούς, αποθήκη και φορτηγά λειτουργούμε αποτελεσματικά σε πανελλαδική εμβέλεια και μέσω της οργάνωσής μας προσφέρονται 1.000 μερίδες φαγητού την ημέρα κατά μέσο όρο. Το ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» καλύπτει ένα σημαντικό μέρος των λειτουργικών μας εξόδων, ενώ έχουμε δεχθεί και τη βοήθεια του ιδρύματος «Μποδοσάκη» και του ιδρύματος «Λιμάνι». Επιπλέον, κάθε εθελοντική βοήθεια είναι ευπρόσδεκτη. Ο κάθε άνθρωπος, που θέλει να βοηθήσει, θα βρει μέσω του «ΜΠΟΡΟΥΜΕ» τον δικό του τρόπο έκφρασης, της εθελοντικής διάθεσης που έχει μέσα του. Ποιά είναι κατά την άποψή σας η ουσία του εθελοντισμού και της προσφοράς του γενικά και ιδιαίτερα σε κοινωνίες, που μοιάζουν να κυριαρχούνται από την προσήλωση στο ατομικό;  Θα μπορούσε η κοινωνική προσφορά να αποτελέσει παράγοντα ενεργοποίησης και κοινωνικοποίησης μεγαλύτερων ομάδων του πληθυσμού;  Μπορεί ο εθελοντισμός να συγκροτήσει αιχμή κατά της αδιαφορίας, λειτουργώντας τελικά ως καταλύτης κοινωνικής ευσυνειδησίας και συσπείρωσης; Η ουσία του εθελοντισμού είναι ο κάθε άνθρωπος να προσφέρει στο μέτρο, που εκείνος μπορεί και επιθυμεί. Μπορεί κάποιος να θέλει να φτιάχνει μαρμελάδες για πρωινά παιδιών, να μαγειρέψει φαγητό για ένα γηροκομείο ή μπορεί να προσφέρει εργασία σε μία φιλανθρωπική οργάνωση. Για μας εθελοντισμός είναι κάποιος να έρχεται στο «Σπίτι του ΜΠΟΡΟΥΜΕ» και να συμβάλλει για όση ώρα είναι μαζί μας στη δικτύωση φαγητού, ή στη γειτονιά του να αναζητά καταστήματα, που μπορούν να προσφέρουν. Επίσης, εθελοντές είναι και εκείνοι, που ζουν στο εξωτερικό και μιλάνε για το ΜΠΟΡΟΥΜΕ σε ομογενείς. Λέγεται τελευταία, ότι το «κοινωνικό κράτος» στην Ευρώπη αποτελεί παρελθόν. Η αλήθεια είναι, πως αυτό βρίσκεται σε διαρκή υποχώρηση. Ποιος είναι τελικά ο ρόλος μιας οργανωμένης κοινωνίας και της κρατικής της υπόστασης στην εξασφάλιση ενός βασικού επιπέδου διαβίωσης και υπηρεσιών σε όφελος του πολίτη;  Τί θα έπρεπε να διασφαλίζει ένα σύγχρονο κράτος για τα μέλη του; Ποιος είναι ο σωστός «δρόμος»; Είναι  ένα πολυσυζητημένο και αμφιλεγόμενο ζήτημα. Σκεφθείτε μόνο, ότι ο Πλάτων το αναλογιζόταν στον 4ο αιώνα και οραματιζόταν, ένιωθε την ανάγκη να προτείνει το δικό του «μοντέλο».  Το σίγουρο είναι, ότι το κράτος οφείλει να θέσει τις βάσεις, τις προϋποθέσεις για να απελευθερωθούν οι δυνάμεις που υπάρχουν στην κοινωνία και να ενθαρρύνει τους πολίτες να είναι ενεργοί. Για παράδειγμα: πρέπει να υπάρξει ένα κοινό νομικό πλαίσιο, που να θωρακίζει τον εθελοντισμό, να μην φορολογούνται με ΦΠΑ οι δωρεές τροφίμων και να προστατεύεται ο δωρητής γενικότερα, όπως συμβαίνει με το στις ΗΠΑ με το «Good Samaritan Act». Επίσης, όταν το κράτος έχει στην κηδεμονία του παιδιά, π.χ. σε «Στέγες Ανηλίκων» οφείλει να φροντίζει, ώστε να έχουν κοινωνικό λειτουργό και ψυχολόγο.  Δεν χρειάζεται το κράτος να τα κάνει όλα, αυτό όμως, που χρειάζεται είναι να θωρακίζει τις υγιείς πρωτοβουλίες, που υπάρχουν, και να είναι σε ανοιχτή επικοινωνία με τους πολίτες. Βλέπουμε για παράδειγμα, ότι πολλοί πολίτες δεν γνωρίζουν, τι βοήθεια μπορούν να ζητήσουν από το δήμο τους. Τι νόημα έχει να υπάρχουν δομές, αν δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές οι πολίτες λόγω έλλειψης πληροφόρησης;  Ποια η σχέση της κρατικής πρόνοιας και της φιλανθρωπικής δράσης στη σύγχρονη κοινωνία; Σε  αυτές τις δύσκολες οικονομικές  συνθήκες απαιτείται η συνεργασία όλων. Οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων με τους κοινωνικούς λειτουργούς καταγράφουν τις πραγματικές ανάγκες των δημοτών τους. Αυτό είναι απαραίτητο γιατί οι πολίτες που έχουν ανάγκη δεν έχουν στήριγμα από πουθενά. Στη συνέχεια, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις και οι εθελοντικές ομάδες μπορούν να ενεργοποιηθούν και σκύψουν πάνω από αυτές τις ανάγκες και κάθε βοήθεια να πιάσει πραγματικά τόπο. Σε κάθε γειτονιά υπάρχουν άνθρωποι -ανώνυμοι πολίτες- που θέλουν να προσφέρουν βοήθεια. Εμείς αυτό που θέλουμε, είναι να τους βοηθάμε εκείνοι να βοηθάνε. Στο facebook για παράδειγμα αναρτούμε το βράδυ, ότι ένα ίδρυμα στην Αγία Παρασκευή χρειάζεται πατάτες. Το ίδιο βράδυ, δημότες μας γράφουν: αύριο μπορούμε να τους πάμε μερικές σακούλες. Και αυτοί οι ανώνυμοι γίνονται ο Κώστας, η Μαρία, η Χριστίνα, που βοηθάνε! Ποια είναι η Ξένια Παπασταύρου και το «Μπορούμε» Από νεαρή ονειρεύτηκε  να εργαστεί σε ανθρωπιστικές οργανώσεις στην Αφρική, κάτι, που πραγματοποιήθηκε στις 3 Μαίου 2011, όταν μέσα στο ίδιο της το σπίτι εμπνεύστηκε την ιδέα ενός διαδικτυακού τόπου, ο οποίος συνδυάζει και συνδέει αυτούς, που έχουν ανάγκη για τροφή με εκείνους, που δύνανται και μπορούν να παράσχουν, έτσι, ώστε τίποτε δε χάνεται.  Είναι μητέρα δύο αγοριών, ποιήτρια και μαραθωνοδρόμος. Εμπειρία: Εμπνεύστρια της Μ.Κ.Ο. «Μπορούμε» Αθήνα, Ελλάδα 2011-2012. Το «Μπορούμε» είναι μια  μη κερδοσκοπική οργάνωση, η οποία  ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2012, η  οποία διαχειρίζεται περισσότερα από 700 προγράμματα βοήθειας σε τροφή σε ολόκληρη την Ελλάδα.  Λειτουργεί με τη βοήθεια του «Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος», καθώς και του «Ιδρύματος Μποδοσάκη» και του “Greek-American Foundation”.  Μέχρι σήμερα έχει προσφέρει πάνω από 350.000 μερίδες σε ανθρώπους, που έχουν ανάγκη. Συνεργάζεται με τις μεγαλύτερες  αλυσίδες super market, καθώς και εμπόρους λιανικής τροφίμων.  Επίσης διαχειρίζεται προγράμματα CSR για εταιρείες, όπως οι Aegean Airlines, Mega Channel, IKEA κ.λπ., καθώς και για οργανισμούς, όπως ο «Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων», ο «Σύνδεσμος Ελλήνων Ξενοδόχων» και ο «Σύνδεσμος Ξενοδόχων Αθηνών». Συντάκτης στον Δ.Ο.Λ. 1999-2012.  Απέκτησε εμπειρία στους τομείς του τουρισμού και του αγροτουρισμού. Project Manager στο «Ίδρυμα Λαμπράκη» 2003-2008.  Συντόνισε την ομάδα, που σχεδίασε το εκπαιδευτικό e-paideia.net. Συντάκτης για περιοδικά του Δ.Ο.Λ. 2003. Εκπαίδευση: The Manchester Metropolitan University MA, Poetry. 2011-2014 The Open University Creative Writing. 2006-2007 London School of Economics&Political Science MSc, Industrial Relations and Human Resourse Management. 1994-1998 The Campion School, Athens, Greece. 1986-1994