Οι πηγές και τα συστατικά της θετικής κοινωνικής συμπεριφοράς

Εδώ στο ΜΠΟΡΟΥΜΕ έχουμε παρατηρήσει ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο. Συχνά, οι εθελοντές μας έρχονται στο Σπίτι του ΜΠΟΡΟΥΜΕ με μέτρια διάθεση, φορτωμένοι με σκοτούρες, έννοιες και προβλήματα. Μετά από μερικές ώρες εργασίας, και συνειδητοποιώντας πως με τη συμβολή τους έχουν βοηθήσει άμεσα ώστε αρκετοί συνάνθρωποι τους να έχουν ένα πιάτο φαγητό και να μην πεινάσουν, φεύγουν ψυχολογικά ανανεωμένοι, με καλύτερη διάθεση και ένα μεγάλο χαμόγελο. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους από εμάς δέχονται την ειλικρινή ευγνωμοσύνη ανθρώπων που έχουμε βοηθήσει, είτε αυτοπροσώπως, είτε από το τηλέφωνο, αλλά ακόμα και γραπτώς. Είναι γεγονός ότι κάθε μέρα στο Σπίτι του ΜΠΟΡΟΥΜΕ, ενώ περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων, από δάκρυα άγχους και πίεσης μέχρι δάκρυα νευρικού γέλιου, κυριαρχεί η πολύ θετική ενέργεια, κάτι που παρατηρούν όσοι μας επισκέπτονται. Γιατί όμως νοιώθει κανείς τόσο καλά βοηθώντας άλλους; Είναι κάτι που μπορεί να καλλιεργηθεί από μικρή ηλικία ή γεννιόμαστε ήδη με γενετικές προδιαγραφές φιλανθρωπίας; Και ποια είναι τα συστατικά που δημιουργούν μια θετική κοινωνική συμπεριφορά, από την απλή καλοσύνη μέχρι τη φιλανθρωπία; Καταρχήν, αν και έρευνες έχουν δείξει ότι ομοζυγωτά δίδυμα έχουν την ίδια αντίδραση όταν αντιμετωπίζουν ένα θλιμμένο ενήλικο, σε αντίθεση με ετεροζυγωτά δίδυμα, οι επιστήμονες συμφωνούν πως δεν υπάρχει ούτε γονίδιο ενσυναίσθησης, αλλά ούτε και γονίδιο που μας κάνει αλτρουιστές. Αυτό που μπορεί να κληρονομηθεί είναι μόνο κάποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για μια θετική κοινωνική συμπεριφορά. Γενικώς, υπάρχουν δύο θεωρίες που μπορούν να ερμηνεύσουν μια θετική κοινωνική συμπεριφορά. Η πρώτη λέει απλά ότι μία τέτοια συμπεριφορά μας κάνει να νοιώσουμε καλά, αυτό δηλαδή που νοιώθει οποιοσδήποτε ασχολείται με το ΜΠΟΡΟΥΜΕ. Είτε είναι χορηγός, είτε είναι εθελοντής, είτε συνεργάτης μας, όλοι ανεξαιρέτως νοιώθουν υπέροχα αντιλαμβανόμενοι ότι βοηθούν συνανθρώπους τους. Νευρολόγοι έχουν δείξει πως το ίδιο μέρος του εγκεφάλου που ενεργοποιείται όταν κάποιος κερδίζει το λαχείο, είναι ενεργό και όταν προσφέρει. Οικονομολόγοι έχουν παρατηρήσει πως υπάρχει το"αποτέλεσμα της ζεστής λάμψης", δηλαδή ότι το να προσφέρεις, έχει και το εγωιστικό αποτέλεσμα της ευχάριστης διάθεσης, αύξησης αυτοεκτίμησης, κλπ. Η δεύτερη θεωρία βασίζεται στην κοινωνική κατανόηση, δηλαδή την αναγνώριση ότι άλλοι άνθρωποι έχουν ανάγκες και στόχους, όπως και εμείς. Οι δύο θεωρίες δεν άλληλο-αποκλείονται, ίσα-ίσα όταν στην κοινωνική κατανόηση προστίθεται και ένα είδους"ηθικής ανταμοιβής"ισχυροποιείται η θετική κοινωνική συμπεριφορά. Σίγουρο είναι πως μια τέτοια συμπεριφορά καλλιεργείται από μικρή ηλικία  και δεν είναι εύκολη υπόθεση. Καταλυτικό ρόλο παίζουν τα γονεϊκά πρότυπα ασφαλώς, όπως και με τις περισσότερες πτυχές της προσωπικότητας ενός παιδιού. Πέρα από αυτό, οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς να εξηγούν στα παιδιά πως νοιώθουν άλλοι άνθρωποι, να μην προσφέρουν υλικές ανταμοιβές για θετική κοινωνική συμπεριφορά, αλλά να τους δίνουν την ευκαιρία να κάνουν το καλό.   Πηγές: http://well.blogs.nytimes.com/2012/12/10/understanding-how-children-develop-empathy/ (σύντομη απόδοση στα ελληνικά: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_2_21/12/2012_505738) http://www.nytimes.com/2008/03/09/magazine/09Psychology-t.html?pagewanted=2&_r=1&