Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων: τι καλείται να κάνει η Ελλάδα

Η δημόσια συζήτηση γύρω από το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων στην Ελλάδα, έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών, καθώς και από ακαδημαϊκούς-ερευνητικούς φορείς.

Επίσης, όπως προκύπτει και μέσα και από τη δική μας εμπειρία της καθημερινής «διάσωσης & προσφοράς τροφίμων», ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις συνεργάζονται με μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και κοινωφελείς φορείς για τη μείωση της σπατάλης και την επισιτιστική στήριξη ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη (παράλληλα, βεβαίως, εφαρμόζουν και διαδικασίες για την πρόληψη στην πηγή και την αποφυγή πλεονασμάτων).

Σε επίπεδο Πολιτείας, εκκρεμεί η υιοθέτηση και εφαρμογή δημόσιας πολιτικής για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων, όπως ισχύει σε άλλες χώρες. Αυτό που χρειάζεται είναι μια συνολική στρατηγική που θα καλύπτει όλες τις πολιτικές που άπτονται (άμεσα ή έμμεσα) της σπατάλης τροφίμων.

Επί παραδείγματι, στον τομέα της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων, απαιτούνται τα κατάλληλα οικονομικά εργαλεία (κίνητρα και αντικίνητρα), κατ’ εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», που θα λειτουργούν αποτρεπτικά για την ταφή και αντιστρόφως θα προωθούν την ιεράρχηση της βέλτιστης διαχείρισης των τροφίμων (ανθρώπινη κατανάλωση, ζωοτροφή, παραγωγή/ανάκτηση ενέργειας) και τους στόχους της Κυκλικής Οικονομίας.

Αναμένουμε ότι η Πολιτεία θα κινητοποιηθεί λόγω και των απαιτήσεων του νέου ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου. Συγκεκριμένα, δυνάμει της αναθεωρημένης Οδηγίας για τα απόβλητα, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να:

-υιοθετήσουν ειδικό πρόγραμμα πρόληψης της σπατάλης τροφίμων στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων τους για την πρόληψη αποβλήτων,

-λάβουν μέτρα για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, συμβάλλοντας στην επίτευξη του αντίστοιχου Στόχου 12.3 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ, που προβλέπει μείωση κατά το ήμισυ της σπατάλης τροφίμων σε επίπεδο λιανικού εμπορίου και καταναλωτών, καθώς και μείωση των απωλειών τροφίμων σε όλο το εύρος της αλυσίδας παραγωγής και διανομής τροφίμων έως το 2030,

-ενθαρρύνουν τη δωρεά και την αναδιανομή τροφίμων, κατά προτεραιότητα για ανθρώπινη κατανάλωση (για τον σκοπό αυτό κάνουν χρήση οικονομικών εργαλείων και κινήτρων προς διευκόλυνση της δωρεάς τροφίμων),

-παρακολουθούν και αξιολογούν την εφαρμογή των μέτρων πρόληψης της σπατάλης τροφίμων.

Βεβαίως, απαραίτητη προϋπόθεση για την υιοθέτηση ποσοτικού στόχου μείωσης, για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων και την παρακολούθηση της προόδου είναι η ύπαρξη τιμής βάσης.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ελλάδα καλείται να συλλέγει δεδομένα με στόχο τη συστηματική καταμέτρηση των επιπέδων σπατάλης σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων επί τη βάσει ενιαίας μεθοδολογίας και ελάχιστων ποιοτικών προδιαγραφών, που πρόσφατα θέσπισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη της Ε.Ε θα πρέπει να συλλέγουν δεδομένα από το 2020 και να υποβάλλουν -τακτικά- αναφορά σχετικά με τα εθνικά επίπεδα σπατάλης από τα μέσα του 2022.

Πηγή φωτογραφίας: Ευρωπαϊκή Επιτροπή